Platon ve İdeal Devlet Anlayışı Hakkında Neler Biliyorsunuz?
Platon’un İdeal Devlet Anlayışı Nedir?
Platon’un ideal devlet anlayışında toplum üç sınıfa bölünmüştür; çalışanlar, askerler ve yöneticiler. Bu sınıfların temel ayrışmasında iş bölümü vardır, herkes üzerine düşen ‘görevi’ yapması gerekmektedir. Her sınıfın erdemi de farklı öğeler altındaydı: işçiler herkesin sahip olduğu temel erdemlere ve tüm gücüyle çalışma yani itaate sahipken, askerler, cesaret erdemine ve yöneticiler bilgiye sahipti. Ayrıca her erdemin vücutta bulunduğu yer de farklıdır: yöneticilerin erdemi beyinde, savaşçıların kalbinde (yüreğinde) ve işçilerin midelerindeydi.
Platon'un Kadınlara Bakış Açısı
Platon’un ideal devlet anlayışında kadın erkek eşitliği mevcuttur fakat bu devlet anlayışında aileye yer yoktur. Doğan her çocuk devlete teslim edilmeli ve onların eğitimini devlet tarafından üstlenmelidir. İdeal devlette eğitimin amacı, yetiştirilecek bireyin sahip olması gereken vasıfları bireye kazandırarak devletin bünyesinde görev almasını sağlamıştır. İçlerinden ideal toplumun yöneticilerini çıkaran koruyucular sınıfı ise Platon'un ideal toplumunda hiçbir ekonomik faaliyette bulunmayan, görevleri toplumu düşmanlara karşı korumak olan sınıftır. Bu sınıfta meydana gelecek en ufak bir bozulma ideal toplum içerisinde problemlerin doğmasına neden olacaktır. Kanunların ve toplumun koruyucuları olarak benimsenenler, koruyucu olmadan koruyucu konumuna geçerlerse Platon'a göre devlet çökmüş demektir. Buna göre Platon bu sınıfın ilk görevinin toplumun varlığını korumak olduğunu söylemektedir Platon bu sınıfın özel mülk edinmesine izin vermez. Çünkü ona göre eğer bu sınıfa özel mülk edinme hakkı verilmişse; bunlar yurttaşların yardımcıları olacakları yerde onların düşmanları ve zorba efendileri olma yolundadır. Bu nedenle kişilerin oturdukları evler, yemek yedikleri yerler ve yiyecekleri ortak olmalıdır.
Platon, koruyucular sınıfı için aile kurumunu da yasaklamıştır. Buna göre koruyucu sınıfının kendine ait bir ailesi hiçbir zaman olmayacaktır. Bu nedenle kadınlar ve çocuklar ortak olmak zorundadır. Ancak Platon bu ortaklığın yönetici tarafından düzenlenerek ahlaksızlığa varmasının engelleneceği kaydını da düşmektedir Platon, bu sınıf içinde yer alma hakkını sadece erkeklere tanımaz. Bu açıdan koruyucular sınıfı içerisinde kadınlara da yer verilmiştir. Kadınlar da Platon'un ideal devletinde erkeklerin yer aldığı her yerde yer alabilmektedirler. Bu görüşünün temelinde Platon'un kadınlara bakışı yatmaktadır. Ona göre kadının erkekten tek farkı çocuk doğururgan olmasıdır. Bunun dışında kadınların fiziksel güç olarak eksiklikleri dışında Platon açısından kadın ve erkek arasında herhangi bir sınıf farkı yoktur. Bu nedenle Platon, koruyucu sınıf için erkeklerden ne bekliyorsa aynı görevi kadınlardan da beklemektedir. Bir başka ifadeyle Platon'un ideal devletinde kadının kadın olduğu için, erkeğin erkek olduğu için daha iyi yapabildiği bir alan yoktur .
Platon'un İdeal Devlet Anlayışı: Toplum, Cinsiyet Eşitliği ve Eğitim
Platonun bu grup için diğer bir görüşü ise de platon devletlerin ölümünün kaynağından dıştan gelen tehlikeler kadar insanların zorunlu olmayan ihtiyaçlarının toplumda yarattığı çatışma ve ihtilal ortamını da görmektedir. Dolayısı ile bu muhafazakar toplumda ortaya çıkacak kargaşa ve ihtilal ortamını önleyecek bir kolluk kuvveti işlevini de görecektir. Bazı düşünürler ise platonun devletteki sorununun ideal toplum olmadığı insanları oldukları gibi yani söz konusu kusur ve meziyetleri ile kabul etmek şartıyla mümkün olan ideal toplumun nasıl olabileceğidir. Devletin ana probleminin bu olduğunu düşünürler. Platon koruyucular sınıfının doğalarında olması gereken özellikleri belirledikten sonra bunların nasıl yetiştirecekleri üzerinde durur. Bu yetiştirmede beden için idmanı ruh için müziği ön plana çıkartmıştır. Platon'un devletin ihtiyaç duyduğu koruyucuları yetiştirmek için öngördüğü eğitim temelde karakter eğitimi özelliği taşır. Bu açıdan bakılınca temel eğitimin bir sosyal eğitim olduğunu görürüz. Bu nedenle eğitimde akademik başarıyı ölçen sınavlar yoktur. Bu eğitim sürecinden geçen gençler bilgileriyle değil karakterlerinin sağlamlığı ile değerlendirilir. Bu bağlamda platon için iyi eğitilmiş kimse birçok alanda bilgisi olan biri değil görev ve sorumluluğunu bilen karakteri gelişmiş ahlaki olgun kişidir. Platon'un ideal devlet anlayışı, toplumu sınıflara ayırma, cinsiyet eşitliği ve karakter eğitimi gibi temel unsurlarıyla günümüzdeki toplumsal ve siyasi tartışmalarla hala ilgi çekici bir konu olmaya devam ediyor.
